ދަ ޔުނައިޓެޑް ނޭޝަންސް އެގްރީމެންޓް އޮން ބަޔޯޑައިވަރސިޓީ ބިޔޯންޑް ނެޝަނަލް ޖޫރިސްޑިކްޝަން(ބީބީއެންޖޭ) ނުވަތަ ހައި ސީސް ޓްރީޓީގައި ދިވެހި ސަރުކާރުން ސޮއިކޮށްފި އެވެ.
މާކަނޑުގެ ދިރުންތަކާއި ސަރަޙައްދުތައް ޙިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމާ އަދި ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމާގުޅޭ މި މުޢާހަދާގައި ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ސޮއި ކުރެއްވީ، މިއަދު މެންދުރު އ.ދ. ގެ މައިމަރުކަޒުގައި ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތެއްގައި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އދ އަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައި ހުންނަވާ ދާއިމީ މަންދޫބު އަލީ ނަސީރެވެ. މި މުއާހަދާ ތަސްދީގް ކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ އދ ގެ އާންމު މަޖިލީހުގެ 79 ވަނަ ސެޝަންގަ އެވެ.
މި މުއާހަދާގައި ސޮއިކުރުމާއި ގުޅިގެން އެންވަޔަރަންމަންޓް މިނިސްޓަރު ޠާރިގް އިބްރާހިމް ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ކަނޑުބޮޑު ގައުމަކަަށް ރާއްޖެވީއިރު، މިއ ލިބިގެންދިޔަ ތާރީޚީ ކުރިއެރުމެއްގެ ގޮތުގައި ދެކިލައްވާ ކަމަށެވެ. އަދި މިއީ ކަނޑުގެ ދިރުންތައް ރައްކާތެރިކުރުމާއި ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރުމުގައި ހާސިލު ވި މުހިންމު ލަނޑުދަނޑިއެއް ކަމަށެވެ.
2015 ވަނަ އަހަރުގައި އދ. ގެ ޢާންމު މަޖިލީހުން ޤާނޫނީ ގޮތުން ބަނދެވޭ މާކަނޑުގެ ދިރުންތަކާއި ސަރަޙައްދުތައް ޙިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމާ އަދި ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމާގުޅޭ ޤާނޫނީ މަސްދަރެއް އެކުލަވާލުމަށް ނިންމަވާފައި ވެއެވެ. އަދި، އެ ނިންމެވުމަށް ފަހު 2016 ވަނަ އަހަރާއި 2023 ވަނަ އަހަރާ ދެމެދު އެ ޤާނޫނީ މަސްދަރުގައި ހިމެނޭނެ މައުޟޫޢު އެކުލަވާލުމަށް ފަހު، 19 ޖޫން 2023 ގައި އިސްވެ ބަޔާންކުރެވުނު ޤާނޫނީ މަސްދަރު މުޢާހަދާއެއްގެ ސިފައިގައި ފާސްކޮށްފައި ވެއެވެ.
މިއަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހުގެ 11 ވަނަ ދުވަހު ބޭއްވި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގައި މި މުޢާހަދާގައި ދިވެހިރާއްޖެއިން ސޮއިކޮށް، ތަޞްދީޤުކުރުން މުހިންމު ކަމަށް ނިންމިއެވެ. އަދި، އެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށްޓަކައި ފެބްރުވަރީމަހުގެ 29 ވަނަ ދުވަހު ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންގެ މަޖްލީހުގެ ރުހުން ހޯދުމަށް ހުށަހެޅިއެވެ. އެކަން ދިރާސާކޮށް މުޢާހަދާގައި ދިވެހިރާއްޖެއިން ބައިވެރިވުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ރުހުން ދިނީ 13 މެއި 2024 ގައެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދުގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި ޤުދުރަތީ ވަސީލަތްތައް ޚިމާޔަތްކުރުމަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވަރަށް މަތީ މަސްޢޫލިއްޔަތެއް ކަމުގައިވާއިރު، އެ ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދު ހިމާޔަތްކުރުމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދު ބޭރުގައި ހިމެނޭ ސަރަޙައްދު ޙިމާޔަތްކޮށް ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރަމުންދާކަން ކަށަވަރުކުރުމަކީ އެ މަސްޢޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެކެވެ.
އެގޮތުން، ސޮއިކޮށްފައިވާ މުޢާހަދާގެ ދަށުން ބޮޑެތި ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދުތައް ޙިމާޔަތްކުރުމުގެ އިޖުރާއަތު ޤާއިމުކޮށްފައި ވެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ކަނޑާ ގުޅޭ ފަންނީ މަޢުލޫމާތު ހިއްސާކުރުމާގުޅޭ ކަންތައްތައްވެސް އެ މުޢާހަދާގައި ހިމެނިފައިވާ ކަމާއި، މޫއުސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާ ގުޅިގެން ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމާ ގުޅޭ ޝަކްލީ ކަންތައްތައް އެ މުޢާހަދާގައި ހިމެނިފައި ވެއެވެ. އަދި މި އެންމެހާ ކަންތައްތަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދުން ލިބޭ މަންފާތައް ޙިމާޔަތްކުރުމަށް މުހިންމު ކަންތައްތަކެއް ކަމުގައިވާތީ، މި މުޢާހަދާގައި ބައިވެރިވުމުން ދިވެހިރާއްޖެ އަށް ނުހަނު ގިނަ ފައިދާތަކެއް ލިބިގެންދާ އެވެ.
ދިވެހިރާއްޖެ މުޢާހަދާގައި ސޮއިކުރުމާ ހަމައަށް ޖުމްލަ 91 ޤައުމަކުން އޭގައި ސޮއިކޮށްފައި ވެއެވެ. އަދި، ޖުމްލަ 8 ޤައުމަކުން ތަޞްދީޤުކޮށްފައި ވެއެވެ. 20 ސެޕްޓެމްބަރު 2025 ގެ ނިޔަލަށް ހުރިހާ ޤައުމަކުން ސޮއި ކުރުމަށް ހުޅުވާލާފައިވާ މި މުޢާހަދާއަށް އަމަލުކުރަން ފަށާނީ 60 ވަނަ ގައުމުން މި މުޢާހަދާ ތަސްދީޤުކުރިތާ 120 ދުވަސް ފަހުންނެވެ.